Vuurtje ? (deel 2)

Iedere goede instructeur kan wel 30 pagina's vol over vuur schrijven. Laat ik verder gaan met het tweede deel. Even nog een kleine terugkoppeling naar de theorie, naast de vuurdriehoek is er een ring van vuur. In deze ring van vuur bevindt zich de volgorde van onsteking tot opéénvolgende brandbare materialen.

De ring van Vuur.

Natuurlijk zijn de maten afgeleid van het menselijk lichaam. Dit om in het veld makkelijk de benodigde materialen te vinden. Na de polsdikte kan men grotere stammen gebruiken, het vuur is dan klaar (lees heet genoeg) voor grotere stukken hout. Verwerk deze grotere stukken tot maximaal onderarm-lengte. Dit stelt je in staat het hout met weinig moeite te kloven (met een kleinere bijl).

Afhankelijk van de brandstof kun je het vuur feller maken of meer rustig. Indianen gebruiken bijvoorbeeld stompjes (stamzijde) van de grotere takken van de den/sparren/pijn-bomen. Deze stompjes zijn vaak voorzien van ophopingen van hars (lighter pine of fatwood), waardoor het vuur feller brandt. Je kunt dus stappen overslaan als je een verbeterend element gebruikt in je brandstof. Door veel te spelen in verschillende omstandigheden ontwikkel je gevoel voor vuur....



Gereedschappen.
Het gereedschap stelt je in staat het brandbare materiaal te verwerken tot een optimale maat. Naast logisch nadenken (hersenen) zijn je handen de basis voor het verwerken. Belangrijk is om deze handen goed te beschermen. Goede handschoenen behoren zeker tot het basispakket.

Rundlederen handschoenen

Goede sterke handschoenen van runderleer, vuurbestendig (potje of pannetje van het vuur mee halen) en bescherming tegen de bekende prikkers zoals doornen en stekels die er niet doorheen komen. Ook voor het versjouwen van kwarrels, dikkere stammetjes en stenen. Dunne handschoenen zijn niet bestand tegen de prikkers en kunnen minder goed tegen hitte, maar kunnen zeker afdoende zijn. All personal preference....

Enzo Trapper full-tang

Een goed scherp mes is een onmisbaar stuk gereedschap voor de bushcrafter. Ook voor het maken van vuur, bijvoorbeeld voor het maken van feathersticks of batonnen van kleinere stukken hout. Neem bij voorkeur hiervoor een full-tang mes bij het batonnen (het lemmet loopt geheel door naar het einde van het handsvat).

Bahco Laplander

Sinds niet al te lange tijd is een inklapzaag een standaard stuk uitrusting geworden. Neemt weinig plaats in, veilig en is verrassend efficiënt.

Voor al het gereedschap geldt, als je het gereedschap goed verzorgt, is het ook goed voor jou. Scherp houden, schoon en droog opbergen.

Voor de meer traditionele bushcrafter is er een bucksaw. Oftewel een spanzaag. De spanzaag is zwaarder en neemt meer ruimte in beslag dan de klapzaag. Een spanzaag zaagt wel sneller en grotere stammen, je scoort absoluut extra punten voor stijl...

Een goede bijl (geen klusmarktbijl) is je grote vriend bij het maken van de diverse dikten hout. Splijten, afkorten en ontbasten gaat snel en efficiënt. Ook deze dient scherp te zijn. Het gebruik van de bijl vereist wel een veiligheidsinstructie. Deze kun je volgen op Het Bushcraftweekend (stichting Bushcraft) of bij veel survival- c.q. bushcraftscholen.

Ik heb veel mensen de bijl op een verkeerde manier zien gebruiken. Met gevaar voor vingers, knieën, voeten en schenen. Het is een krachtig stuk gereedschap wat respect vereist (net als een mes). Maar veilig, in geoefende handen, zeer bruikbaar.

Ook zonder gereedschap kun je een eind komen. Dikke kwarrels kun je breken tussen twee nabij staande bomen, met een hefboomtechniek. Splijten gaat helaas een stuk moeilijker zonder gereedschap !

Nu we weten welke gereedschappen nuttig zijn voor het verwerken van hout gaan we naar het volgende hoofdstuk.

Onstekingsmiddelen.
Middelen waarmee we onze tondel kunnen ontsteken. Denk hierbij aan vergrootglas, aansteker, lucifers, firesteel, mag-bar, vuurslag met vuursteen.

Een populair onstekingsmiddel is de firesteel. Een firesteel werkt altijd, nat of droog. De firesteel geeft een groot aantal zeer hete vonken af bij het schrapen. Waardoor fijne houtkrullen ontsteken en vlam vatten. Een aansteker werkt meestal niet wanneer deze nat is (maar is nog steeds de eenvoudigste methode en mijn eerste keuze om een vuur aan te maken). Lucifers zijn nat en bij koude niet je grote vriend.

Dan wordt al snel duidelijk waarom een firesteel een uitstekend middel is om je tondel te ontsteken. Draag deze op de man op een manier dat je deze niet kunt verliezen. Met een mini karabiner en koord aan de broek bijvoorbeeld.

De Mag-Bar wie kent hem niet. De voorloper van de firesteel en voor velen nog steeds de eerste keus. Vervelend is dat er inmiddels een aantal vervalsingen op de markt zijn, die slecht of totaal niet werken. Ze zijn bijna niet van de echte te onderscheiden. De meeste vervalsingen hebben een hoge metaalglans als ze uit de verpakking komen of de stift laat los, daarnaast altijd de 'Made in China' markering. Het metaal is veel harder en de schraapsels ontsteken niet. Koop ze dus bijvoorbaat van een gerenommeerd merk. Een reden des te meer van te voren te oefenen met je materiaal !

Neem daarnaast tenminste nog twee bruikbare ontstekingsmiddelen in je vuurkit mee. Bijvoorbeeld een aansteker en een reserve firesteel. Mocht de aansteker nat zijn, kun je altijd terugvallen op de firesteel. Een vuurkit dien je altijd met backup uit te voeren.

Mag-Bar made by Doan, matglans.

Een andere leuke maar minder betrouwbare manier is een vergrootglas. Het vergrootglas heeft nog twee andere sterke eigenschappen nodig. Een sterke zon en een vergroting van tenminste vijf keer. In het zuidelijker van de aardbol volstaat drie keer, maar voor de zekerheid raad ik toch tenminste vijf keer aan. De freshnel-lens is (credit-card formaat) een aardig alternatief die weinig ruimte inneemt, daarnaast is een lens ook handen om splinters (ehbo) te verwijderen of gewoon leuk om een plantje of insect beter te bekijken.

De traditionele manier (let op die punten voor stijl) is met vuursteen en vuurslag. Voor deze methode is ook een medium nodig. Dit medium moet altijd voorgebrand of vergast zijn, wat meestal in een blik gebeurd met een klein luchtgaatje. Het medium kan katoen zijn (neem niet te dun katoen), vermolmd hout of zelfs jutte. Voorkom dat het katoen verbrand bij het maken (als er geen rook meer uit het gaatje komt is het klaar). Wat ook kan is lampkatoen met een verbrand randje. Zorg wel voor honderd procent katoen. Katoen met kunstvezels werkt niet goed. Een oud t-shirt, laken of spijkerbroek kun je hier goed voor gebruiken.

Een goed gebruik is als het blikje bijna leeg is een nieuwe voorraad charcloth (voorgebrand katoen) of charred punkwood (voorgebrand vermolmd hout) te maken.

Vuurslag-setje met blikje

Whats next...

In deel 3 gaan we de tondel en hout behandelen..