zondag 1 december 2013

In dit deel wil ik een stukje basis uitleggen over het uitlezen van prenten. Wat zie je precies ? Of wat kun je aan de hand van de prenten vertellen.

In mijn vorige blog heb ik reeds verteld wat je als trackingskit kunt gebruiken.
Mocht je deze nog niet gelezen hebben, lees dat stukje eerst dan wordt het duidelijk wat onder sporen valt en wat je kunt gebruiken in een kit.

Even een korte herhaling wat je kunt zien aan de hand van een prent:
  • Diersoort
  • Gedrag
  • Toestand
  • Snelheid
  • Richting
  • Geslacht (alleen bij afwijkende prenten)
  • Leeftijd
  • Wanneer was het hier?
Diersoort.
Aan de vorm van de poot/voet kun je snel vertellen met wat voor dier je te maken hebt. Dieren met een hoefvorm zijn planteneters, dieren met een hoef zijn doorgaans (vaak snelle) dieren die leven in een plantrijke omgeving.

Ter verduidelijking:
Veel dieren zijn gedomesticeerd en hebben dus een deel van de eigenschappen verloren, zoals een schaap, geit, hond en kat. Maar hebben nog wel dezelfde oorsprong van de wilde varianten.

Dieren met korte tenen en kussentjes (zoals bijvoorbeeld een hond) zijn dieren die naast snelheid ook kunnen zo stil mogelijk lopen. Dan is bijvoorbeeld sluipen/verrassen een belangrijke factor voor het dier.

Indien de poot/voet voorzien is van langere tenen naast kussentjes is snelheid van minder groot belang. Grip is dan een belangrijkere factor voor het dier.

Zwemvliezen tussen de tenen geeft aan dat het dier een belangrijke binding heeft met het voortbewegen in water.

Bij vogels is ook een onderscheiding te maken tussen vogels die op de grond fourageren en gebruikelijk hun eten uit de bomen en/of struiken halen. Vogels die veel op de grond verblijven (aangepast zijn) zullen 'loopgedrag' vertonen, terwijl vogels die geen loopgedrag hebben, zullen springgedrag hebben waarbij de poten naast elkaar blijven om vooruit te komen. Het patroon van een lopende vogel is waarbij de prent om en om worden neergezet.

Looppatroon verschil.

Gedrag.
Aan prenten kun je zien wat het gedrag is. Waar leeft het dier, heeft hij een hol of bijvoorbeeld een leger. Welke wissels worden er gebruikt. Volg de prenten (en andere sporen) en een aanzienlijke kans dat je deze tegenkomt. Waar jaagt of graast het dier. Is het een solitair dier of leeft het in een kudde. Kortom je kunt een groot deel van het gedrag bepalen in normale toestand.

Toestand.
Met toestand bedoelen we de toestand van het dier op dat moment in de zin van het gedrag. Is het rustig aan het grazen. Zien we extra afdrukken van andere lichaamsdelen op een rust of plek van besluiping. Zien we prenten met een versnelling in combinatie met een snelle uitwijk of plotselinge stop, zoals bij achtervolging (dus meerdere soorten prenten bijvoorbeeld een hert en wolven, of een vogel en een vos). Springen en spelen geeft meestal een onsamenhangend patronenspel, welke pas duidelijk wordt als je de soort goed kent.

Het stappenpatroon voor een aanval.



Snelheid.
Bij veranderende snelheid verandert ook de contactpunten en het patroon waarin de prenten worden geplaatst, naast de afstand. Je kunt aan de hand van het patroon opmaken (afhankelijk van de diersoort) hoe snel het dier zich verplaatst (x/mtr per stap). Bij stilstand heeft een prent de tijd om zich te ontwikkelen en zullen dus duidelijker zijn dan de prent van snelle beweging. Aan de hand van de afbeelding wordt dit meer duidelijk.



Richting.
Als je kijkt naar de stand van de voet, zul je de afwikkeling van de poot/voet kunnen bepalen (en dus ook typische afwijkingen zoals bij mensen met een slecht been). Ook veel dieren hebben een dominante kant oftewel voorkeurs kant zoals mensen links- of rechtshandig zijn. De dominante kant is meestal iets gespierder en heeft een diepere of bredere prent in verband met afzetting. Bij plotselinge uitwijking is dit heel duidelijk te zien. Indien het dier naar links uitwijkt zul je merken dat de prent links dieper is, dan rechts en er rechts een verdrukking is van de grond, dus breder. Voor rechts geldt dit natuurlijk omgekeerd. Bij tenen zul je ook een verandering zien. Wat dacht je van een stop ?  Diepe indruk met aan de voorkant een gestuwd bergje zand of modder. Zo'n uitwijking is vooral goed te zien in zachtere grond, in harde grond is dit niet (altijd) goed te zien.  



Geslacht.
Indien het vrouwlijke- of mannelijke geslacht van het dier een afwijkende prent of looppatroon heeft. Dit kan zijn een andere stand van de poot/voet van de prent, afwijkende loop, andere prentvorm of een grotere c.q. kleinere prent. Het vereist meer ervaring om dit snel te kunnen zien, meestal ook een gehele serie van prenten.


De achterpoten staan verder uit elkaar.



Leeftijd.
Als je weet hoe groot het spoor kan zijn als de soort volgroeid is, kun je een inschatting maken of leeftijd en grootte. Er zijn natuurlijk een boel factoren die dit bemoeilijken zoals o.a. storing in de groeifase door voedselgebrek en het soort grond waar de prent op gemaakt is. Dus het schatten van leeftijd is nooit exact.



Wanneer was het hier?
Als je dit kan, dan mag je jezelf best een expert noemen. Bepaalde grondsoorten hebben een verval proces veroorzaakt door wind, regen en invallen van grond. Het invallen is afhankelijk van de samenstelling van de grond. Een vette kleigrond zal minder snel invallen dan een overwegend zandgrondsoort. Ik vind dit nog steeds erg moeilijk om er dan een tijdsfactor aan te hangen en kan hier eigenlijk geen goed advies geven. Ook omgevingfactoren zoals activiteiten kunnen verval versnellen of zelf totaal de prent onbruikbaar maken.


TIP:  Heb je een hond of kat ? Neem deze mee naar een stuk grond met zand, laat deze een aantal prenten maken en bekijk deze goed. (ja, op de knieĆ«n !) Neem je tracking kit mee ! Natuurlijk wel foto's en aantekeningen maken.

Natuurlijk is er nog veel meer te leren over dierensporen. Ik heb hier slechts een aantal puntjes aangehaald. 
 
Wil je meer weten over diersporen ? Bij het IVN wordt regelmatig een deel workshop gegeven, zoals uilenballen uitpluizen. Er zijn ook diverse bushcraft- en outdoorscholen die zo'n cursus aanbieden.


Dus naar buiten !! Prenten zoeken...



Gebruikte afbeeldingen zijn van Rick Curtis, Outdoor Action Program, The Trustees of Princeton University.

Subscribe to RSS Feed Follow me on Twitter!