Navigatie, de verkeerde kant uit is ook een richting...(deel 1)

Navigatie is vaak een onderwerp waar veel mensen de mist mee in gaan. Vrouwen hebben zo wie zo een verkeerd richtingsgevoel en mannen zijn veelal te ijdel om op de kaart te kijken. Gelukkig hebben we hiervoor een kompas en GPS als prima alternatief voor de mens. Want rondjes lopen daar wordt u draaierig van. Kortom een kompas en GPS wijst u de weg zodat iedereen weer op zijn bestemming aan komt.

Ieder zoogdier heeft een dominant been (ook de mens valt hieronder), deze is sterker dan het minder dominante been. Ook al zet u het beste beentje voor, het dominante been maakt minder meters dan het niet dominante been. Het resultaat is dat u over langere afstand een rondje loopt. Loopt u door een bebost gebied dan wordt u nog sterker 'gedwongen' van uw rechte lijn af te wijken. U moet immers om wat bomen heen.

Nu heb ik zelf niets met een GPS voor  mijn bushcraft- of wandeltripjes. (in de auto is de routeplanner een handig apparaat) Gewoon lekker batterijloos een kompas en aanvullend natuurlijke navigatie tijdens mijn tochten, wonderwel kom ik altijd op mijn bestemming.

Het kompas.

Silva plaatkompas

Recta schietkompas

Wie ken deze kompassen niet? De plaatkompas en een schietkompas. Silva en Recta (Suunto), wereldwijd leiders in de kompasmarkt. Makers van kwaliteitskompassen.

Een kompas is even dom gezegd.een magnetische naald die reageert op het magnetisme in de aarde.
Het magnetisme van de aarde is niet overal gelijk en ligt iets afwijkend van het geografische (werkelijke) noorden. Op dit moment ligt deze tussen het geografische noorden,  Canada en Groenland en verschuift met de aardkorst richting Rusland met 15 kilometer per jaar.

Magnetische noorden Bron:Urania

De vloeibare ijzerkern van de aarde zorgt voor het ontstaan van dit magnetische veld. Doordat de ijzerkern in beweging en de aarde gekanteld (as) is, verschuift het magnetisme langzaam. De gekantelde as draait ook zeer langzaam rond. Dit magnetische veld is niet overal even sterk, verplaatst zich en neemt jaarlijks heel langzaam af (inclinatie). Om het verplaatsen te compenseren hebben sommige kompassen een declinatie-instelling. Deze is te berekenen aan de hand van een isogenenkaart. Nederland heeft een declinatiewaarde van 1 graad (oostelijk is positief, westelijk wordt negatief aangegeven), maar was in 1996 ongeveer 5 graden, dit kan in korte tijd wijzigen.

Iedere kaart is getekend naar het geografische noorden, tenzij anders aangegeven. Op sommige kaarten staan ook de afwijkingen aangegeven tussen het geografische en magnetische noorden. Aangezien dit verandert en mensen nu eenmaal veel aan het landschap wijzigen, is een recente kaart van belang. Het verschil tussen de geografische, oude declinatie en de nieuwe declinatie heet de miswijzing. Voor een LAW (Lange Afstand Wandeling) hoeft u zich niet zo druk te maken aangezien tijdens de tocht meerdere keren wordt gekeken naar kenmerken op een kaart. Die paar graden afwijking wordt dan gedurende de wandeling gecompenseerd. Een ander verhaal wordt dit in dichte bebossing, mist of landschap zonder verdere herkenningspunten.

Met een kompas zonder declinatie kunt u dus prima uit de voeten. Naast declinatie is er ook nog inclinatie. In de wereld zijn er vijf inclinatiezones. Een kompas was vroeger speciaal afgesteld op deze zones, noordelijk en zuidelijk halfrond, omdat anders het kompasnaald tegen de bodem werd getrokken. Met het nieuwe Global-system/Global-needle is de naald zodanig ontworpen en bevestigd dat deze altijd recht blijft. (Hieronder staat de Recta DS50 G, de G=Global System). Tegenwoordig zijn de huizen van deze kompassen gevuld met olie. Hierdoor is de naald gedempt, waardoor deze minder zenuwachtig reageert (Soms ontstaat er een luchtbel in de olie door luchtdrukverschil).

Kaarten.
Genoeg geneuzeld, maar wel belangrijk, we gaan verder. Een landkaart is niets anders dan een versimpelde weergave van een stuk land op een stuk papier met belangrijke kenmerken, lijnen en  herkenningspunten. Op een kaart is een legenda een verklaring voor de gebruikte kleuren en symbolen. Kaarten worden gemaakt op verschillende schalen en kunnen worden ingedeeld op topografischekaarten en thematischekaarten. Verder kunnen we kaarten aanduiden als kleinschalig (een schaal boven 1:10.000) en grootschalig (een schaal onder 1:10.000).


Volgende keer vertellen we wat meer over kaarten en het uizetten van een route.

Read More

De boswachter is boos...Kabouter Spillebeen heeft gelogen!

Bushcrafters zijn een apart soort mensen, gelukkig mooie vriendelijke mensen. Zo apart dat ik ze de juwelen onder de bevolking beschouw. Bushcrafters houden van de natuur, daar hebben ze een speciale band mee. Zonder natuur geen bushcraft.

Daar is Jan (naam is aangepast), Jan is boswachter en BOA. Zo'n bonnenmeneer die af en toe zijn boekje moet luchten, zijn pen laten schrijven anders roest de pen vast. Jan houdt niet van vreemd volk in het bos die naast de paden loopt. U voelt hem al aankomen. Vanuit zijn semi 4x4 rijdt Jan over de paden door het bos op zoek naar vreemde zaken en criminaliteit.

Daar lopen twee mannen met grote rugzakken. "Stropers of wildkampeerders?". Die gaan we volgen, dat wordt een extra rondje. Jan raakt ietswat geïrriteerd en boos. Het is herfst en er is veel natuurschoon wat beschermd dient te worden!

Later op de dag ziet Jan de mannen weer, observerend vanachter een dikke boom. Ze hebben een tarpje gespannen en zijn bezig de grond schoon te vegen. "Dit wordt interessant" denkt Jan. Jan laat ze nog even begaan en telt denkbeeldig de bedragen al bij elkaar op. Vuurtje, wildkamperen, schade aan de natuur, buiten het pad, wildplukken.... dikke dertiende maand.

Als getuige staat er een groepje Amanita muscaria (vliegenzwam) naast een eik, die van kabouter Spillebeen. Grappig is dat die witte stippen altijd aan zijn broek blijven hangen. Zijn witte theedoek hangt de kabouter altijd aan de steel. Lijkt net een rokje. Maar kabouter Spillebeen is een jokkebrok.

Amanita muscaria (vliegenzwam) foto: Wikipedia

Iedere keer als boswachter Jan vraagt of er vreemde gasten in het bos zijn lacht de kabouter en zegt "Wat is vreemd? Het bos is van iedereen. Ik zie geen probleem. Nee ik heb niets gezien.". Dit irriteert Jan altijd want die Spillebeen houdt alles in de gaten. Jan heeft Spillebeen gevraagd om niet meer op de zwam te gaan zitten, anders kunnen de bezoekers in het bos de paddenstoel niet meer zien in volle glorie. Een vliegenzwam zonder stippen dat kan niet!

Jan ziet zijn natuurgebied graag als zijn tuin, het liefst met glazenwanden langs het pad. Alles keurig netjes afgescheiden en begrenst, bewondernatuur. Later die dag komt Jan bij de kampeerplek die eigenlijk geen kampeerplek is. Eigenlijk ziet het er wel netjes uit, maar dat mag de pret niet drukken. Het bonnenboekje komt al tevoorschijn. "Koffie ?" vraagt één van de bushcrafters. Jan is een beetje overdonderd, hij had eigenlijk een vijandige reactie verwacht. Hij wordt echter heel vriendelijk ontvangen.

De bushcrafters gaan het gesprek aan met Jan en vertellen ronduit over hun bedoelingen, ideeën en ervaringen, bushcraft en het "Leave no Trace" principe binnen de bushcraftgemeenschap. Jan realiseert dat dit geen stropers zijn, geen natuurafbrekers, geen criminelen. Bushcrafters met de "Leave no Trace" principe doen aan natuurbeleving, maar op een andere manier. Veel dichter bij de natuur dan de doorsnee bosbezoeker. Jan warmt zijn handen tevreden aan de kop met koffie, de bonnenboek blijft op zak. De kampeerplek werd de volgende ochtend netjes achtergelaten, precies zoals boswachter Jan het graag ziet.

En kabouter Spillebeen die liep die avond stilletjes voorbij, lachend, met de witte stippen op zijn broek.....

Read More

Het ideale outdoor voedsel is.......kaas.

Wij kaaskoppen hebben een ongelovelijk voordeel in de outdoor. Vergeet al die kant-en-klare dure zakken maar, met meestal een matige smaak. Harde kaas biedt voordelen op vele punten, we gaan verder met de revolutie der Nederlanden. Kaas is gewoon survivalvoer bij uitstek. Kaas is multi-inzetbaar. Een stukje goud uit de lagelanden. Ode aan zelf de maaltijd koken met kaas. Leest u even mee...

Kaas is behoorlijk voedzaam en ook nog eens lekker, maar staat binnen de outdoorwereld in een verloren hoekje. Bijna niemand die het stukje kaas serieus inpakt in de rugzak.

Kaas (belegen 48+, per 100 gram) bevat o.a.:

• 382 kilocalorieën.
• 1600 kiljoule.
• 40 gram water.
• 20 gram verzadigd vet.
• 110 mg cholestorol.
• Vitamine A, B1, B2, B11, B12, C en D.
• Natrium.
• Kalium.
• Calcium.
• Forfor.
• IJzer.
• Magnesium.

Buiten de voedzame voordelen heeft kaas nog meer voordelen

• Buiten de koelkast redelijk lang houdbaar (donker, niet in de zon).
• Zo op te eten.
• Lekker over diverse (eenvoudige) gerechten.
• Relatief goedkoop.
• Per 100 gram behoorlijk wat energie, vitamines en mineralen.

Goed eten is belangrijk, vooral bij de langere afstanden met de (zware) rugzak.
Dat kost veel energie, voedzame gerechten en -smakelijke, zijn dan een must. Want dat veel gebruikte noodle-soepje gaat uiteindelijk vervelen. Kaas speelt dan een welkome rol in het eten, het is zo veelzijdig. Welke gerechten zijn dan mogelijk met kaas ? Zo uit het vuistje, op brood, op bannock, op pitabroodjes, als tosti (eventueel met bieslook, kraailook of daslook), op pizza, macaroni, spaghetti, door wildsalades, op hamburgers, op een stuk spek voor de interne kachel. Op een stuk chorizo of salami, etc. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Voorbeeld recept voor outdoor macaroni uit de billycan:

• 1 paprika (rood, geel of groen) in blokjes.
• 1 ui in blokjes.
• 150 gram voorgebraden gehakt.
• Beetje peper en snuf zout.
• 1 zakje Stroganoff-saus.
• 250 gram macaroni (snelkokend) 4-5 min. klaar.
• Scheutje olie (olijf olie) om te bakken.
• 2 handjes kaasblokjes

Bak de gesneden uien, voorgegaard gehakt en de blokjes paprika in een pannetje met wat olie al roerend gaar. (15 minuten ongeveer). Zet dit hierna even apart, laat de smaken even mengen. Breng de macaroni aan de kook in iets ruim water (moet 3-4 cm diep onder water staan), kook deze gaar met de deksel op de billycan. Gooi het kookvocht niet weg, dit gebruiken we voor de saus. Strooi de stroganoffsaus bij de macaroni en roer dit goed door de macaroni, gooi hierna de kaasblokjes en het gehakt/uien/paprika mengsel erbij in de billycan. Peper en zout naar smaak. Flink roeren tot dat alles goed vermengd is.

Wilt u liever spaghetti ? Breek dan thuis de spaghetti in stukken van 3-4 cm groot. Met grote pitabroodjes kunt u makkelijk een pizza maken in de outdoor.

Voorbeeld recept voor outdoor pizza:

• Groot pitabroodje of naanbrood.
• 1 blikje tomatensaus (of puree).
• 1 theelepel suiker om de evt. zure saus te compenseren.
• paar plakken chorizo
• handje vool kaasblokjes
• 1 halve theelepel italiaanse kruiden.

Pak een pan (met deksel) en laat deze ietswat warm worden op matige kooltjes. Open het blikje tomatensaus en gooi hier de suiker in, indien de smaak ietswat zurig is. Snij een paar plakken chorizo van de worst. Smeer de saus op het pitabroodje, strooi de italiaanse kruiden op de saus. Beleg de pita met de chorizo en de kaasblokjes. Leg deze in de pan. Gebruik eventueel wat olie (olijf) in de pan. Langzaam bakken totdat de kaas gesmolten is. Verwijder eventueel wat kooltjes om het gaarproces af te stemmen, zodat het broodje niet (teveel) aanbrandt.

Smullen maar....

Read More

EHBO-kit....laat u de portemonnee bloeden?

De EHBO-kit. Wat een fantastisch onderwerp. Nergens schieten mensen zo van in de stress als dit onderwerp. Het lijkt af en toe wel een race wie de meest uitgebreide kit kan samenstellen, met als onderliggende vraag: "Wat als dit, wat als dat.." (Dit heeft goede en slechte kanten). Meestal slaan mensen dan door...

Een mobiele kit waarbij een chirurg jaloers op zou zijn, waarvan veel ruimte in de rugzak wordt opgegeven, is niet echt slim, ronduit onnodig. Ruimte die beter bewaard kan blijven voor andere uitrustingsstukken.

Kleine chirugen veldkit

Het is hoe dan ook slim om een kit samen te stellen voor je avonturen in de wildernis. Dan bedoel ik niet echt de "wildernis" van Nederland. Waar binnen één uur altijd medische hulp ter plekke is, dus een mobiele telefoon en een eenvoudige EHBO-kit volstaat.

Waterproof EHBO kit, handig voor in de kano.

Voor dat we echt van start gaan, is de eerste regel dat de kit EHBO is. Eerste Hulp bij Ongelukken...even nog een keer, mocht je het gemist hebben: Eerste Hulp bij Ongelukken. Vergeet de chirugen-setjes uit het leger maar. Hiervoor dien je gekwalificeerd te zijn, net als het aanbrengen van infuusnaalden. Dat mag u ook niet zomaar doen. Weet hoe u de inhoud van de kit moet gebruiken.

Regelmatig onstaat er meer schade door ondeskundig gebruik, dan door de wachttijd. Voorbeeld is een tourniquet aanleggen bij een simpele beenbreuk. Mijn advies is dan ook, volg een goede EHBO-cursus indien u echt voor langere tijd en ver de wildernis in wilt.

Wildernis-EHBO wat is dat? Soms zie je de term wildernis-ehbo cursus voorbij komen. Dit soort cursussen kun je opdelen in drie soorten:  een beperkte EHBO cursus, een nuttige uitbreiding op de EHBO cursus of een combinatie van EHBO en de uitbreiding. Kijk dus goed wat de inhoud van deze cursus is en of er een einddatum op het (erkende) certificaat zit.

Tips en wijsheden:

• Kies een evenwichtige kit op maat, lichte kit voor de rugzak, uitgebreidere kit in de auto. Voor groepen (basiskamp) kun je een uitgebreide kit nemen naar ratio. 
• Direct aanvullen wat gebruikt is en controleer regelmatig de uiterste gebruiksdatum.
• Wees realistich in de eigen kunnen op EHBO gebied.
• Veiligheid en gezond verstand zijn de eerste laag van bescherming.
• Volg een goede EHBO (wildernis) cursus.
• Laat reisinformatie achter bij instanties en familie.
• Een communicatie middel (SATphone of een SPOT) is altijd een onderdeel van een goede kit voor in de echte wildernis. Blijf je in relatief bevolkt gebied dan zul je bijna altijd met een GSM af kunnen.
• Steeds meer hulpdiensten zijn GPS-coördinaten geörienteerd.

Wat valt onder een wond. 
Een wond is een beschadiging van de huid, onderliggend bindweefsel, bloedvaten, zenuwen of organen. Ook kan er bloed of weefselvocht vrijkomen. De aard en de ernst van wonden is sterk afhankelijk van de plaats, grootte, diepte en verontreiniging.


Meest voorkomende wonden.
De meest voorkomende wonden zijn blaren (voeten en handen), snijwonden, schaafwonden, brandwonden (vuur) en bijtwonden. Hiervan kunnen de meeste simpelweg met een gaasje- of pleister behandeld worden. Brandwonden moeten anders worden behandeld. Water en brandwondengel is dan de oplossing (tot 1e graads), rest is naar het ziekenhuis/dokter.

Minder voorkomende verwondingen.
Minder voorkomende wonden zijn verstuikingen, kneuzingen, gebroken botten.
Verwondingen aan de interne organen, zoals hersenen en/of gescheurde lever, gebroken beenderen (na stabilisatie) is echt ziekenhuiswerk!

Inrichten van de EHBO-kit.
Zoals al eerder genoemd, richt u de kit vooral in op veel voorkomende (kleine) verwondingen. De grotere wonden kunnen alleen worden behandeld door een arts. Wat u bij de EHBO vooral leert is stabileren, verbinden en eventueel transportbaar maken (tot zekere hoogte). Let vooral op de uiterste gebruiksdatum (2x per jaar controleren van je kit), direct aanvullen wat gebruikt is. Hieronder een voorbeeld van een persoonlijke standaard kit voor in de rugzak, die voor vele avonturen voldoet.

• Pleisters in drie formaten, daarnaast wat zwaluw pleisters. 20 strips.
• Gaasjes (steriel verpakt) 4x
• zwachtel 1-2mtr 1x 
• Verband 2x
• Naald (doorprikken van blaren) 2x
• Chirurgenmesje 2x
• Veiligheidsspelden 4x
• Onsmettingsmiddel 1x
• Brandwondengel sachet (burnjel of burnschield) 3x
• Pijnstillers, combinatie van ibuprofen en paracetamol 10 st.
• Reserve medicatie
• Goede pincet 1x
• Goede Anti-tekentangset 1x (zelf goede ervaring met de teken-lasso)
• Kleefpleisterband * (evt. ducktape werkt ook prima)
• Driekantendoek * (evt. een grote sjaal in de uitrusting)
• ORS 2 zakjes
• Reddingsdekens, folie 2x
• Goede verbandschaar
• Handschoenen, rubber (steriel verpakt)
• Adresgegevens: familie en ziekenhuis/dokter in verblijfsgebied.

Niet nodig, maar sterk aanbevolen:

• Israeli bandage 1x
• Vergrootglas (verwijderen splinters) * (evt. op kompas of in de vuurkit)
• Spiegeltje * (evt. in toilettas of op het kompas).

De tas waarin alles past.
Minstens zo belangrijk is de tas waarin alles past. Niets is zo vervelend om al bloedend door de rugzak heen te graaien. Hou de EHBO-kit dus onder handbereik of in een makkelijk toegankelijke zijzak op de rugzak. Daarnaast moet het tasje eenvoudig te openen zijn. Soepele lange rits, waarbij het geheel helemaal open klapt. Geen tasjes nemen die zo krap zijn, waarbij je alleen met drie vingers een pleister kan pakken.

Slechts gedeeltelijk te openen, vermijden dus!

Deze is makkelijker te openen en niet te groot.

Het tasje hierboven is geheel te openen en heeft genoeg ruimte voor wat extra zaken, daarnaast heeft het een nette indeling. Zoek geen takje met zakjes in zakjes. Indien je een snijwond hebt aan de hand, wil je met de beschikbare hand snel de pleister kunnen pakken. Voor in de kano is een dry-bag versie een optie. Vul deze dan zo dat u eventueel de inhoud eruit kan schudden met één hand.

Conclusie. 
U kunt uzelf veel geld besparen door vaak een standaard EHBO-kitje te kopen (soms in de aanbieding bij uw apotheek) met een aantal aanvullingen, deze voldoet voor vele avonturen. Wees kritisch op het tasje, koop desnoods een los tasje welke wel voldoet. Een zeer uitgebreide kit samenstellen is meestal niet nodig en kost veel geld. Met de bovenstaande inhoud kunt u met een veilig gevoel de wildernis in. Een EHBO cursus is altijd nuttig! Train uzelf om met één hand een verband aan te leggen. Ducktape werkt zeer goed om verband mee vast te maken, als steun of als tweede huid bij blaren. De driehoeksdoek kan vervangen worden door een grote sjaal of shemagh.

Kijk of uw EHBO-kit (nog) voldoet!

Read More

Spaanders zullen er vallen, welke bijl kiest u ?

Waar gehakt wordt vallen spaanders, is het spreekwoord. Welke bijl u dan moet gebruiken, wordt niet vermeld. Met bijlen is het net als met messen, iedereen heeft er wel een mening over en zijn- of haar eigen favoriet (ja ook vrouwen doen aan bushcraft). Dit stuk gereedschap is eigenlijk onmisbaar binnen de bushcraft.

Althans sommigen hebben genoeg aan een klapzaag naast het mes. Waar anderen de bijl kiezen als compagnon van het trouwe mes. Een bijl is zoveel meer, denk eens aan het bewerken van hout, zoals lepels en kuksa's.

Genoeg over het sentimentele. Een bijl is een uitstekend stuk gereedschap die de mens al duizenden jaren voorziet in het handig hakken van hout en soms dienst doet in de keuken (laat de oorlogen even buiten beschouwing).

De keuze van de juiste bijl is voor u misschien anders dan voor mij. Het is verstandig om de juiste bijl te kiezen op basis van de werkzaamheden die u er het meest mee zult uitvoeren.

Als bushcrafter heb je dan als eerste te maken met de limiet van de portabiliteit. Kortweg hij moet in/aan de rugzak passen. Stelen langer dan 60-70cm passen nu eenmaal niet goed in de zak. Aan de buitenkant zou een optie kunnen zijn, maar ook dan is een te lange steel niet erg handig.

4 verschillende bijlen.

Toch zou ik in de winter waarbij veel hout nodig (vellen) is voor het kampvuur kiezen voor een maatje groter, daar zou een 70-75cm steel wel een valide keuze zijn. Gewoonweg omdat je in de winter wel hele (dode) bomen moet vellen om het vuur te voorzien van voldoende brandstof.

De Bijlen.
Boven ziet u van links naar rechts:  Bushman-axe 'Les Stroud' (Wetterlings),  Campaxe (Bahco), Small Forest Axe (Gränsfors Bruks) en de Hatchet (Husqvarna). Op de Bahco na zijn alle koppen gemaakt van 'handforged' staal. Dat handforged is een beetje betrekkelijk, want er worden veelal mechanische hamers gebruikt bij het smeden. Het leuke aan de Gränsfors Bruk bijl is dat de smid zijn initialen er in slaat. Op de website http://www.gransforsbruk.com kun je de volledige naam terug vinden. Bij de Bahco wordt de kop niet met de 'hand' beetgehouden, maar compleet machinaal bewerkt. Dit is met name te zien aan de gave afwerking, die bij handforged bijlen imperfecties bevatten (niet op het scherp).

Prijzen.
Ook bij bijlen is 'alle waar naar zijn geld'. De campaxe kostte mij een derde van de prijs van de small forest axe. Een goede bijl is absoluut zijn prijs waard. Negentig euro voor een goede bijl is pittig, maar bij goed onderhoud en normaal gebruik gaat deze bijl je een leven lang mee. Zijn er dan geen shortcuts naar een goede bijl? Jazeker wel. Tweede hands kan aanzienlijk schelen, of het zelf restaureren van een oude (geen klusmarktbijl) bijl is leuk, leerzaam en ook een stuk goedkoper.

De bijl in onderdelen.
Laten we eerst de bijl in stukken hakken om te weten waar we over lezen.

Zoals je ziet heeft ieder onderdeel van de bijl een naam. Laten we beginnen met de steel, daarvoor komen twee soorten hout in aanmerking die boven alle houtsoorten uitsteken; hickory en essen. Deze houtsoorten krimpen nauwelijks waardoor de bijlkop goed vastgezet kan worden. De nerf van de steel moet zo goed als parallel lopen met de bijlkop (op de kop-scherp lijn). Hickory is minder kritisch, maar ook daar het liefst parallel aan de bijlkop.

De nerf loopt hier iets schuin weg, dit is nog steeds acceptabel

Nerven die haaks op de bijlkop staan, dan zal de steel sneller breken. Indien je de mogelijkheid hebt, koop dan de bijl na fysieke inspectie. Of spreek met de webwinkel af wat je eisen zijn. Een goede verkoper zorgt voor zijn klanten.

De steel moet recht in de kop zitten, de teen van de knop staat dus in dezelfde richting, in het midden, als het scherp. De steel mag niet te ruw zijn en de knop moet groot genoeg zijn zodat de bijl niet uit je handen schiet. Ook net onder de bijlkop, bij de schouder moet de steel goed in de hand liggen. In bushcraft is de schouder een belangrijke plek voor de fijnere werkzaamheden, zoals bij lepelsnijden. De kop moet daar goed afgewerkt zijn, dus geen ruw staal.

Een goede steel is niet gelakt of geverft, dit geeft blaren. Indien dit wel het geval is, dan is een schuurpapier en daarna wat lijnzaad- of zonnebloemolie gecombineerd met ellebogenstoom de oplossing.

De Bahco heeft duidelijk een schuurpapiertje nodig!

De bijlkop kan verschillende vormen hebben, zelf heb ik een hekel aan de duitse waaiervorm. Maar dat is persoonlijk. Ik heb liever een compactere kop, de plek van inslag is dan kleiner, maar dieper. Jagersbijlen zijn aan de achterkant vaak afgerond, zo kunnen ze worden gebruikt om de huid van wild te lossen.

Les Stroud had een andere visie qua bijlkopvorm. De Canadees wilde een bijl die beter was in splijten dan de populaire small forest axe, een langere steel voor de slagkracht en toch nog handelbaar voor de fijnere taken. De steel is ongeveer 62cm en voldoet hiermee aan de Canadese minimumnorm voor wildernistochten.
De hamer aan de achterkant is een praktische toevoeging.

Links ziet u de small forest axe, rechts de hatchet van Husqvarna. De kop van de Husqvarna is meer een algemene (beetje van alles) bijlkop, de bijlkop van Gränsfors Bruk is meer een snijdende bijl (dunnere welving), wat voor sommige bushcrafttaken beter tot zijn recht komt. Een dunne welving splijt minder goed. De kop heeft de neiging sneller vast te zitten. In de praktijk is er nog een truuk om dit te compenseren, door bij inslag de bijl een twistactie te geven, waardoor het blad het hout schuin wegdrukt.

Small Forest Axe

De kop van de small forest axe is duidelijk anders, een typische scandinavische bijlkop met grote oren en een diepe hiel, welke bij het fijne werk de vingers ietswat beschermd. Niet voor niets een populaire keuze bij bushcrafters.

Links de bushman axe van Wetterlings, rechts de campaxe van Bahco. De bushman axe heeft een duidelijk dikkere kop waardoor splijten veel makkelijker gaat, het scherp is toch net aan dun genoeg om te snijden, weliswaar minder goed dan de small forest axe. De Bahco heeft weer een algemenere vorm zoals de Husqvarna. Het andere voordeel is dat de bushman axe een goede sterke hamerkant heeft.

Waar de andere bijlen tenminste 50cm groot zijn, is de hatchet met 40cm duidelijk kleiner. Een veel gemaakte vergissing is dat kortere bijlen veiliger zijn dan lange bijlen. Dit is niet per definitie zo, maar dit valt onder de cursus "veilig werken met een bijl". De hatchet heeft door de steel en trekkende actie. De bijl wil dus naar voren, waar de andere merken deze actie minder hebben.

De vorm van de steel zorgt voor een trekkende actie.

De bijlkop is goed, maar de bijl staat op de nominatie voor een andere steel.
(Tip: bij Hornbach kunt u goede essen bijlstelen kopen, wel even blankschuren, oliën en let goed op de nerf). Ik kan maar niet wennen aan de voorwaartse actie. De steel wordt dan een 50cm steel. Hierdoor wordt de slagkracht vergroot.

De Bahco heeft een iets zachter soort staal, waardoor deze iets vaker geslepen moet worden dan de andere bijlen, die duidelijk een langere standtijd hebben. Toch valt de campaxe niet tegen, in tegenstelling tot de andere modellen van Bahco. Gekocht in de winkel moet deze flink over de slijpsteen, de convex slijphoek is veel te kort. Waar de andere bijlen haarscherp van de fabriek komen, door de langere en betere convex slijphoek.

De twee favorieten.

Wetterlings en Gränsfors Bruk zijn aan elkaar gewaagd (sinds kort hetzelfde moederbedrijf, echter nog steeds aparte fabrieken en verkoopkanalen). Beide merken hanteren hoge kwaliteitsnormen. Husqvarna is een goede derde. Bahco is helaas niet constant met zijn bijlen, waar gereedschappen juist wel top-notch zijn.

In mijn ogen dient een goede bushcraftbijl minimaal 50cm groot te zijn. Net genoeg slagkracht om een boom te kunnen vellen (twee handen) en klein genoeg om in de rugzak te passen. Daarnaast is de keuze, splijten of snijden. Ik gebruik mijn bijl meer om te splijten en minder vaak om te snijden...

Onderhoud.
Een bijl heeft soms wat liefde nodig. Maak na gebruik de bijl schoon, geef de steel en kop enkele malen per jaar een likje lijnzaad- of zonnebloemolie. De schede ontdoen van zand met een zachte borstel (oude tandenborstel) en met wat lederwas (bijenwas) insmeren. De bijl na gebruik scherp opbergen.



Welke bijl is uw favoriet ?

Read More

Babybel to the rescue...een Emergency Canoe Repair Kit.

Inmiddels zijn er veel bushcrafters met een kano, zelfs een aantal met verdomd mooie kano's. Een tochtje door mijn favoriete verdwaalplas, de Biesbosch, niet te warm....heerlijk. Maar dan een knal. Ships.... een scheur in de kunststof, door die dikke boom onder het wateroppervlak. Door de schittering van de zon totaal overheen gekeken. Vierentwintig kilometer gepeddeld, maar nu het hoogseizoen afgelopen is en het weer verder erg niet zonnig, geen toerbootje meer te bekennen. Herkent u dit scenario ? Telefoon, helaas geen signaal...

Hoe kom ik nu terug? Dik riet, steile kanten en allemaal eilandjes.

Natuurlijk zou je in theorie met mininaal twee boten moeten rondpeddelen, maar dit gaat natuurlijk niet altijd op. Nederland is niet zo verwilderd en de boswachter vaart altijd zijn avondrondje toch? Het oeps moment wordt steeds groter, eerst de kano die langzaamaan volloopt op het droge krijgen. Peddelen en hozen.. peddelen en hozen... Na 400 meter eindelijk een stukje waar ik aan land kan.

Scheur in de bodem

Dit is het ideale moment om een Emergency Canoe Repair Kit samen te stellen, nu u nog lekker thuiszit. Natuurlijk zijn er nog veel andere delen van een kano die kapot kunnen gaan, maar het drijvend houden van de kano, de peddel en het zitje heeft prioriteit.

Ten eerste is het raadzaam te bekijken waaruit de kano gemaakt is. Er zijn stevige kunststoffen die als ze scheuren nauwelijks te repareren zijn, zoals Royalex (gelaagd ABS kunststof met een tussenlaag van foam). Epoxy-lijm hecht gewoonweg slecht of het duurt tenminste vierentwintig uur om te drogen. Iedere kunststof heeft zijn eigen te prefereren lijmsoort en lijm methode. Maakt u gebruik van drijvers in een wildwater omgeving, dan zult u hiervoor reparatiemateriaal in uw kit moeten meenemen.

Ook peddels hebben niet het eeuwige leven. Vaak zijn deze nog te repareren met twee slangenklemmen en wat ducktape (het is verstandig om een extra peddel mee te nemen). Zitjes die breken, stuk hout met wat tieraps doet wonderen. Lekkend scheurtje, giet wat hete babybel-was in de scheur en wrijf het uit met een lepel. Natuurlijk is dit niet altijd voldoende, voor grote scheuren zou ik de keuze maken voor het watervaste ducktape. 


Basis ECRK-kit:

• tieraps 25cm (30 stuks) 4mm, neem goede tieraps met een metalen lip.
• watervast ducktape breed, 10 mtr gewikkeld, 3M.
• drie hot-glue sticks 11mm.
• 20 helften babybel was (de kaas mag je opeten).
• schuurlinnen 400 grid 30 cm.
• 2 stoelbouten met moeren en ringen, RVS.
• oude Lepel, RVS.
• aansteker BIC (met elastiek om de kop tegen leeglopen).
• 1 drybag 3 liter om alles in te doen.
• waxine kaars.
• epoxy-lijm voor de kunstof (watervast, marine-grade).
• glasvezel mat 1 meter, 10cm breed (eventueel).
• drijver reparatie-patches met tube PVC lijm.
• 2 slangenklemmen 35mm of 40mm.
• 2 tubes secondelijm.
• 10 mtr paracord.
• handboortje 4mm.
• multitool.
• Schaartje.

 
Met deze basiskit bent u in staat om kleine- tot middelgrote reparaties uit te voeren zodat u een flink aantal kilometers verder kunt varen. Schuurlinnen altijd gebruiken op de plek die u moet lijmen of voor het plakken van de ducktape. Het boortje is handig als er een scheur ontstaan is die onder spanning open gaat. Boor wat gaatjes en koppel de helften strak tegen elkaar met tieraps. Hierna met ducktape afwerken tot een waterdicht geheel. De gaatjes kunt u thuis of bij de botenmaker laten vullen.

Kosten van dit kitje zullen ongeveer 75 euro zijn, zonder de multitool en schaar. Ook voor langere kano-expedities is dit een aardig setje om u weer op weg te helpen.

Tip: Let wel op de uiterste gebruiksdatum van de epoxy! 

Ik hoop u hiermee wat handvatten te hebben gegeven voor een ECRK-kit. Wellicht is dit nooit nodig, echter als u vaker met de kano op pad gaat, zult u ook langere tochten willen maken. Net als u voor uzelf een EHBO kit meeneemt, is dit ook handig voor de kano. Controleer na iedere tocht de kano uitvoerig op beschadigingen.


De laatste tip die ik u nog mee wil geven is, laat bij een familielid de route van uw reis en tijdsplanning achter. Spreek vaste tijden af waarop u contact opneemt. Bespreek de te ondernemen acties.

Hup in de kano....op avontuur! (wel met je ECRK-kit).


Extra info:
Sinds maart 2015 wordt Royalex niet meer gefabriceert. Veel kanofabrikanten experimenteren op dit moment met alternatieve kunststoffen.

Read More

De regels van 3, 3 keer niks of 4 keer goed.

Dit keer leg ik een kritisch oog op de regel van 3. Het is niets anders dan een prioriteitenlijst in extreme omstandigheden, maar wat klopt er eigenlijk van deze regels? Welke zouden we er nog bij kunnen voegen? Slaat die progressieve curve ergens op ? Goed de kritische noot is neergelegd, let's go started!

Laten we eerst kijken naar de oorspronkelijke regels;

- Je kunt 3 minuten zonder lucht (of zuurstof).
- Je kunt 3 uur zonder (kleding c.q. bescherming tegen de elementen) onderkomen.
- Je kunt 3 dagen zonder water.
- Je kunt 3 weken zonder eten.

De cirkel van prioriteiten

De prioriteiten zijn dus op volgorde: 1. lucht, 2. bescherming, 3. water. 4. eten.


Regel 1 - 3 minuten zonder lucht (of zuurstof).
Waar is dit op gebaseerd ? Het getal drie minuten is voor mij in geen velden of wegen duidelijk. Veel mensen krijgen na één minuut adem inhouden een ademhalingsprikkel door de daling van zuurstof en de procentuele stijging van kooldioxide. Moderne geneeskunde stelt dat pas na 6 minuten zuurstoftekort in het lichaam er complicaties optreden. Echter er is nog steeds volledig herstel mogelijk (reanimatie). Na ongeveer 15 minuten is er slechts gedeeltelijk herstel mogelijk (reanimatie). Echter wat is het moment van zuurstoftekort? Het lichaam is trainbaar en hoe beter de conditie, des te langzamer de hartslag en een grotere hoeveelheid zuurstof in het bloed (rode bloedcellen). Voor iedereen verschillend dus...

Conclusie.
Dit is een vrij onduidelijke regel. Zeker gezien de opgegeven tijd. Alles is afhankelijk van de conditie van de persoon waar dit op van toepassing is. Duidelijk dat dit de eerste regel is, maar er zijn veel variabelen. Zorg voor een goede conditie!


Regel 2 - 3 uur zonder (kleding c.q.) onderkomen.
Goede kleding en afscherming tegen de elementen is essentiëel. Denk aan harde wind, hoge- of lage temperatuur, regen, sneeuw, ijs en zon. Kortom het reguleren van de lichaamstemperatuur. Ook is de moderne mens een 'watje' geworden met zijn comfortabele leefomgeving. Mensen hebben tegenwoordig sneller last van de kou en hitte, door de ideale regeling van airconditioning en verwarming.
Men kan het lichaam echter trainen om extremere omstandigheden te weerstaan, met limieten.

Hieronder tabellen met wind/vochtigheid/temperatuursgegevens:

Temperatuursdaling icm wind

EuroWeather Heat-Stress Index

(Leuk feitje is dat lichaamstemperatuur ook je emoties verraden, emoties geven verschillende temperatuurzones af in je bovenlichaam). De temperatuur wordt gereguleerd door de hersenen, dit deel heet de hypothalamus. Normaliter is de lichaamstemperatuur rond de 37 graden celcius (voor iedereen ietsje afwijkend). Voor het lichaam is er een boven en een ondergrens. De ondergrens is achtentwintig graden celcius (bewusteloosheid/coma), de bovengrens is éénenveertig graden celcius (orgaanschade). Het lichaam probeert onder alle omstandigheden de belangrijke organen te beschermen. Bij koude wordt al het (warme) bloed naar de organen teruggetrokken, wat resulteert in koude handen en voeten, later de armen en benen. Voordat dit gebeurt zal het lichaam eerst de haren te rechten (kippenvel), vervolgens door het rillen van de spieren warmte proberen op te wekken, als laatste verkrampen de spieren. Bij hitte (en bepaalde emoties) worden de zweetklieren geactiveerd om het lichaam te koelen. Met de juiste kleding of onderkomen, kunt u de de grote schommelingen beperken en hiermee energie besparen. Het onderkoelt raken in water of ijs, valt hier niet onder gekgenoeg. Deze valt eerder onder de 3 minuten-lucht regel, omdat de intense koude je letterlijk de adem ontneemt.

Symptomen onderkoeling: bleke huid, rillen, pijnlijke handen en voeten, verwardheid, verminderde spierfunctie (duim-pink test), stijgende bloeddruk, trage hartslag, oppervlakkige ademhaling, slaperigheid, geen pupilreactie, geen reflexen.

Symptomen oververhitting: opzwellende ledematen, overmatig zweten, droge mond, prikkelbaar, hoofdpijn, moeheid of rusteloos, verkrampende spieren, duizeligheid, braken, beven, oppervlakkige ademhaling, grote puppilen.

Conclusie.
In mijn ogen is deze regel de meest variabele. Alles is afhankelijk van de weersomstandigheden en de soort bescherming die je gebruikt. Hoe dan ook is het weer een belangrijk onderdeel. Bekijk voor u de tocht onderneemt even de lokale weersvoorspelling en neem gepaste kleding mee, vergeet de nek en het hoofd niet, neem kledingkeuze serieus. Toch staat deze regel wel op de juiste plaats in het rijtje.




Regel 3 - 3 dagen zonder water.
Water is belangrijk voor een aantal lichaamsfuncties. Een volwassen mens bestaat voor vijfenzestig procent uit water, een baby zelfs voor tweeënzeventig procent. Een mens heeft psychisch een gevoel van welbehagen bij het zien van water. Bij vierentwintig uur geen inname, zult u al de eerste verschijnselen voelen. Water helpt namelijk als smeerolie ons lichaam functioneren. Een verminderd 'waterpeil' zal dus tal van lichaamsfuncties doen vertragen of zelfs stoppen. Na drie dagen zakkend waterpeil, heeft het lichaam dus een behoorlijk probleem. Water helpt bij opname van voedsel, de spierfunctie, behouden van lichaamstemperatuur, afvoer van afvalstoffen. Zowel in hitte als koude dient men voldoende te drinken, twee liter water bij een actieve inzet is aan de krappe kant. In de woestijn is acht liter per dag bij een rustige inzet een normale hoeveelheid. Ook bij droge koude (sneeuw en ijs) dient men veel meer dan de aanbevolen twee liter water te drinken. Een goede graadmeter is de kleuring van uw urine. Deze dient heel licht geel te zijn.

Neem zo veel als mogelijk veilig drinkwater! Bij diarree probeert het lichaam de ziektemakers eruit te spoelen. Het waterpeil moet dan weer worden aangevuld. Voor medicijnen zijn er voorstanders van immodium (diarre stoppers) of van norit (reinigers), welke u ook kiest u zult het water moeten aanvullen. Indien de diarree aanhoudt is een zakje ORS (combinatie van suikers en zouten) geen overbodige luxe in de EHBO kit. Natuurlijke medicijnen zijn er ook, in mijn EHBO kit zit een zakje kruidnagels. Kruidnagelthee is een zeer goed medicijn.
Diaree mag maximaal 3 dagen aanhouden.

Symptomen uitdroging: snelle pols, naderhand langzame pols, droge mond, moeheid, droge huid, lage spierkracht, hoofdpijn, diepliggende ogen, stemverlies, groeven in de tong, verwardheid.

Uit de huis-apotheek: kruidnagels

Conclusie.
3 dagen zonder water is een juiste regel en staat vast en zeker op de derde plek.
Ook al zult u zich vermoeid voelen binnen één dag zonder water, na 3 dagen worden bepaalde lichaamsfuncties problematisch.



Regel 4 - 3 weken zonder eten.
Hongergevoel is het eerste waar ik aan denk, serieus hongergevoel kan mensen tot wanhoop drijven. De Algonquin-Indianen aten dan onder andere het cambium van de pijnbomen. Ze sneden het buitenste schors weg en trokken de strippen cambium er af. Vervolgens verwerkten ze dit door het te koken, roosteren, bakken of te drogen en vermalen tot een meel. Het is ronduit een smakeloos stukje boom, maar het zorgt voor een vol gevoel en voorkomt erger. (Bakken met wat olie schijnt de lekkerste methode te zijn). Waarom 21 dagen ?  Je lichaam vereist binnen een maand aanvulling van belangrijke voedingsstoffen; eiwitten, vetten en koolhydraten houden het lichaam draaiend, daarnaast zijn mineralen en vitaminen een onmisbare zaak. Een tekort aan deze mineralen en vitamines leidt tot gebrekkige chemische processen in je lichaam, dus je wordt ziek. Mineralen kun je ongeveer een maand lang niet eten, hierna ontstaat er een serieus tekort. Vitaminen zijn een stuk minder essentiëel, maar uiteindelijk zul je ook daar last van krijgen. Infecties zullen opkomen en niet meer genezen.

Een goede indicator is uw bloed, deze is voorzien van een glycogeen voorraad (vooral nodig voor de hersenen). Deze voorraad is echter één dag en ook afhankelijk van de geleverde inspanning. Om de voorraad op peil te houden is er vet nodig. Afhankelijk van je vetvoorraad (lees lichaamsvet) maakt je lever van de vetten glycerol (en dus onder andere glycogeen) en vetzuren. Het lichaamsvet wordt dan 'verbrand' zoals we dat zo mooi noemen. Als er geen vet meer is, dan kan even duren ;-) dan rest er voor het lichaam niets anders dan de afbraak van eiwitten. Eiwitten worden dan omgezet tot glucose. De spieren (opgebouwd uit veel eitwitten) worden hierdoor 'opgegeten'. Gemiddeld gebeurt dit acht tot twaalf dagen na het opraken van het lichaamsvet.

De maag en darmen zullen door gebrek aan stimulatie langzaam aan in een ruststand terechtkomen. Bij hongerstakers zie je dit terug, die kunnen na weken niet eten, niet ineens een bord eten naar binnen werken. Ze zullen simpelweg alles weer uitbraken. Dit moet dan geleidelijk weer worden opgebouwd. Na twee maanden zonder voedsel is er een oplopende kans op orgaanfalen. De darmen en lever zullen als eerste uitvallen, hierna volgt al snel de nieren. Als laatste je zenuwstelsel en het hart. (Hartstilstand).

Symptomen:  vermoeidheid, duizeligheid, slecht concentratievermogen, infecties, depressie, kortademigheid, afnemend gezichtsvermogen.


Extra info.
De lever heeft nog een truukje, via ketonen kunnen de hersenen actief blijven. Ketonen kunnen rechtstreeks worden opgenomen door de hersenen. Deze extra bron van energie zorgt ervoor dat hersenen minder afhankelijk worden van glucose. Hierdoor wordt de afbraak van spierweefsel verminderd en blijven je hersenen actief.

Conclusie.
De 3 weken, oftewel 21 dagen kun je als een goed beginpunt zien. Afbraak van de lichaamsfuncties treden langzaam in gang. Hierna zal lichaam en geest steeds minder goed presteren. 

Aanvullingen.

Ik stel voor deze regels uit te breiden met de regel ;

Regel 5 - 3 maanden zonder menselijk contact.

Na drie maanden zonder sociaal contact zul je afstompen in gevoelens en sociaal intermenselijke acties. Introvertie zal toenemen. Mogelijk is dit blijvend voor de lange termijn en leiden tot een schizoïde persoonlijkheidsstoornis.


De foute grap.



Nog een leuke die er altijd in hakt is;  Je kunt als vrouw maximaal 3 uur zonder pinpas/creditcard/smartphone. Deze is niet van mij ;-)  maar vanuit de wandelgangen...echt waar !


Eindwoord.
Deze blog geeft hopelijk voor de donkere winterdagen stof tot nadenken. Natuulijk zijn de regels eerder een prioriteitenlijst dan opéénvolgende feiten.

Getekend,

The Trailtraveller........


Bronvermelding: Wikipedia, EHBO handboek, EuroWeather.

Read More